Երկու պետական սահման (Շիրակ)

Ստացվեց այնպես, որ «Ապոլլոն» գիտակների ակումբը որոշեց այս ուս. տարվա ընթացքում երկրորդ ճամփորդությունը կազմակերպել դեպի Շիրակի մարզ: Հուրախություն մեզ՝ եղանակն արևոտ էր, հաճելի, աշունն ասես մոռացել էր, որ վերջին ամիսն է ապրում և հրաժարվել ցուրտ կամ անձրևոտ լինելուց: Մաստարա գյուղում առաջինը տեսանք Սողոմոն Թեհլերյանին նվիրված հուշարձանը, և սա էլ հարմար առիթ էր՝ հիշելու և պատմելու «Նեմեսիս» գործողության, Թալեաթի և Եղեռնի մյուս հիմնական կազմակերպիչների սպանության մասին առանցքային տեղեկությունները:

Արագածոտնի մարզում մեր հաջորդ ու վերջին կանգառը Մաստարայի Սբ Հովհաննես եկեղեցին էր՝ յուրօրինակ նրանով, որ կառուցվել է Հովհաննես Մկրտչի մասունքների վրա, որոնք Գրիգոր Լուսավորիչը բերել էր Մաժակից: Եկեղեցու ընդարձակ գավթում աչքի էին ընկնում նախշազարդ խաչքարերը, ներսում արագածոտնյան շրջագայությունն ամփոփեցինք Մաստարայի մասին կարճ ակնարկով և հոգևոր երգով: Բացի Սբ Հովհաննեսից՝ եղանք նաև Թուխ Մանուկ եկեղեցում և 17-րդ դարի գետնափոր մատուռում:

Շիրակի դաշտ: Հոռոմի ջրամբարը չէր հասցրել սառչել, բայց շրջակայքը մաքրությամբ չէր առանձնանում: Հոռոմ գյուղը հայտնի է նաև Ուրարտական ցիտադելով ու դամբարաններով, որոնք վերաբերում են նախաքրիստոնեական ժամանակներին:  

Ճամփորդությանը նոր լիցքեր հաղորդեց Շիրակի մարզի Նոր կյանք գյուղը, որն ասոցացվեց աշնանային վառ գույների, անդորրի և հյուրընկալ բնակիչների հետ: Այստեղ անցկացրեցինք մեր հերթական ոչ ֆորմալ դասը՝ «Օջախ հասկացությունը և դրա նշանակությունը» թեմայով՝ թոնրի շուրջ, ամենագործնական պայմաններում:

Հառիճավանքի բնապատկերները, Մաստարայի ոճով կառուցված և նորից ընդարձակ բակ ունեցող եկեղեցին ճամփորդության վերջին կետերն էին, տպավորությունների ու տեղեկությունների հարուստ աղբյուր: Ընդհանուր առմամբ այցելեցինք հետևյալ գյուղերը՝ Մաստարա, Հոռոմ, Վարդաքար, Մեծ ու Փոքր Մանթաշներ, Նոր կյանք, Հառիճ, անցանք Մարալիկ, Արթիկ, Ապարան քաղաքներով:  

12-րդ դասարանում մեկօրյա ճամփորդությունը շատ հաճախ ոչ թե խանգարող հանգամանք է «գերզբաղված» շրջանավարտների համար, այլ ուղղակի պահանջ՝ այդ զբաղվածությունից հեռանալու, ներկան վերաարժևորելու համար:  

Աիդա Գրիգորյան, 12-րդ դասարան
Նկարում՝ Հոռոմի ջրամբար (անձնական արխիվից)