28 августа 2014 г.

Լյուդովիկոս XIV. փաստեր և ասույթներ


Միջնադարյան հիշողությունները Լյուդովիկոս XIV-ի հետ կապված առնչվում են ֆրանսիական միապետի երկար ու ճոխ մազերի, «Պետությունը ես եմ» տարածված արտահայտության և, իհարկե, այն բնորոշման հետ, որը շնորհվել է նրան՝ «արև արքա»: Նա եվրոպական պետությունների գահակալներից ամենաերկարակյացն էր՝ 72 տարի ու ևս մոտ 100 օր:

Նրա պատվին է անվանակոչվել ամերիկյան Լուիզիանա նահանգը, որը երկար տասնամյակներ գտնվել է Ֆրանսիայի տիրապետության տակ, իսկ 19-րդ դարի սկզբին Նապոլեոնի ձեռքով վաճառվել է ԱՄՆ-ին: 

Պատմությունը տեսել է բազմաթիվ թագավորների, ովքեր եղել են նաև երաժիշտ, գրող կամ փիլիսոփա: Իսկ Լուին պատանի տարիքից զբաղվում էր բալետով և իր կառավարման շրջանում հատուկ ուշադրություն է դարձրել պարային ներկայացումների բեմադրմանը: 

18 августа 2014 г.

Էլ Լիբերտադոր /Սիմոն Բոլիվար/

Սիմոն Բոլիվարը ծնվել է Կարակասում, բասկյան ծագումով ազնվական-կրեոլական ընտանիքում: Տնային ուսուցիչների, մասնավորապես Սիմոն Ռոդրիգեսի շնորհիվ ստանում է գերազանց կրթություն, ծանոթանում հույն ու հռոմեացի դասականների, Լուսավորության դարաշրջանի գործերին: 15 տարեկանում սկսում է ճամփորդել Եվրոպայով, Մադրիդում հանդիպում է Մարիա Թերեզային, ում հետ ամուսնանում է և վերադառնում հայրենիք: Կարճ ժամանակ հետո կինը մահանում է դեղին թոքախտից, իսկ Բոլիվարը երդվում է երբևէ նորից չամուսնանալ: 

10 августа 2014 г.

Ինչպես սուրբ Մարկոսը հայտնվեց Վենետիկում

Վենետիկ. Ռեալիզմի փոխարեն հրապարակման շարունակություն
Բյուզանդական ճարտարապետության նմուշ, Ստամբուլի Սբ Սոֆիա տաճարի նմանակ, ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտ: Այս բնութագրումներով կարելի է ողողել Վենետիկի Սուրբ Մարկոս տաճարը՝ յուրահատուկ խորհրդանիշ, որ չի արտացոլում քաղաքի նեղուցակամրջային պատկերը: Մենք էլ չենք խորանա շինության ճարտարապետական մանրամասների մեջ, դա արվեստաբանների գործն է: Կենտրոնանանք պատմական կամ գոնե պատմական թվացող փաստերի վրա:
Առևանգում և բարի գալուստ, Վենետիկ
Մարկոս առաքյալը իր մահկանացուն կնքեց Եգիպտոսի Ալեքսանդրիա քաղաքում: Անհրաժեշտ էր նրա մասունքները փրկել մահմեդականներից, ովքեր ոչնչացնում էին քրիստոնեական տաճարները մզկիթներ կառուցելու նպատակով: Լեգենդը պատմում է, որ մնացորդները տեղափոխելու համար վենետիկցի առևտրականները դիմեցին խորամանկության: Դիակը տեղավորեցին տակառի մեջ և ծածկեցին խոզի մսի շերտերով: Նավը խուզարկող սարակինոսները (սարացին), ովքեր իսլամ էին դավանում, բնականաբար չհամարձակվեցին դիպչել «կենդանուն»: Այսպիսով սուրբ Մարկոսը իր վրա վերցրեց երկնքում Վենետիկին հովանավորելու պատրաստակամությունը: 

24 июля 2014 г.

Վիլհելմ Թելլի երեք նետերը. Միջնադարյան Շվեյցարիա

Ալտդորֆը փոքր քաղաք է Շվեյցարիայում՝ Ուրի կանտոնի սրտում: Կենտրոնական հրապարակում կա մի հուշարձան, որը նվիրված է ազգային հերոս Վիլհելմ Թելլին: Հենց այստեղ հարյուրամյակներ առաջ նա արձակեց նետը իր որդու գլխավերևում դրված խնձորի վրա: Ի՞նչով է առանձնահատուկ այս հուշարձանը, և ինչո՞ւ էր խնձորը դարձել հոր նշանակետը...

16 июля 2014 г.

Ջրաշուշաններով ամառային ցանկ

1. «Գարգանտյուան և Պանտագրյուելը» - Ֆրանսուա Ռաբլե 
Ոչ ոք չգիտե՝ ինչու Ռաբլեն հրաժարվեց վանականի փարաջայից և սկսեց բժշկագիտություն սովորել Պուատյեի ու Մոնպելյեի համալսարաններում, ինչպես նաև պարզ չէ, թե ինչու այդքան հաջողակ բժիշկը, տեղափոխվելով Լիոն, նվիրվեց գրական կյանքին: Ֆրանսիական Վերածննդի (16-րդ դար) այս սրամիտ ու երգիծական վեպում հեղինակը ծաղրում է եկեղեցու հավակնությունները, մերկացնում վանականների անկրթությունն ու ծուլությունը՝ ընդգծելով կաթոլիկ հոգևորականության արատները: Վեպի գլխավոր հերոսները բարի հսկաներ են՝ հայր ու որդի, և նրանց հավատարիմ ընկեր Պանուրգը, ովքեր բովանդակությունը զարդարում են իրենց խոսակցություններով, ճամփորդություններով, մանկական ու խելացի արարքներով: 

2 июля 2014 г.

Հռոմ. 7 բլուրներ և հավերժություն

7-ը զարմանալի ու խորհրդավոր թիվ է՝ սրբազան, կախարդական: Շաբաթվա 7 օրեր, մահացու 7 մեղքեր, ծիածանի 7 գույներ, երաժշտական 7 նոտաներ, աշխարհի 7 հրաշալիքներ, երկնային 7 մոլորակներ և, իհարկե, 7 բլուրներ, որոնց վրա տարածվում է հավերժական Հռոմը՝ Տիբրոս գետի ափերին: Առաջինը բնակեցվել է Պալատինումը՝ կենտրոնական բլուրը, այնուհետև Էսքվիլիումը, ավելի ուշ՝ հարավային և հարավարևմտյանները՝ Կվիրինալիում և Կապիտոլիում, վերջիններին հաջորդել են Ավենտինումը, Վիմինալիումը և Ցելիումը: Հռոմեացիների մոտ առաջացավ Սեպտիմոնտիումը՝ 7 բլուրների տոնը, որ նշում էին ամեն տարի դեկտեմբերի 11-ին:
Պալատինում. Այս վայրից է սկիզբ առել Հին Հռոմի պատմությունը: Լեգենդը պատմում է, որ հենց Պալատինումի ստորոտին է հայտնվել Տիբրոսի ալիքներից քշված զամբյուղը, որում եղել են երկու նորածիններ՝ Հռոմուլոսն ու Հռեմոսը՝ ապագա քաղաքի հիմնադիրները: Այստեղ էր նաև երկվորյակ եղբայրներին կերակրող Լուպերկալիոս գայլուհու քարանձավը: Պալատինումի տեսարժան վայրերից կարելի է առանձնացնել Ապոլլոնի, Կիբելայի և Վիկտորիայի տաճարները (երբ Ապոլլոնը ծնվեց, սրբազան կարապները 7 անգամ շրջեցին Դելոս կղզով մեկ, քանի որ ամսվա 7-րդ օրն էր), Սեպտիմոս Սևերոսի հասարակական բաղնիքը, Պալատինումի թանգարանը, որտեղ ներկայացված են հասարակ զենքերից մինչև անտիկ քանդակագործների ստեղծագորություններ: