Երազանքից Ստամբուլ

Իբրև սկիզբ. Արևմտյան ու արևելյան մայրցամաքներ, որոնք միայն մեկ տեղում են հատվում, չորս ազդեցիկ կայսրություններ, որոնք միևնույն մայրաքաղաքն են ունեցել: Ստամբուլ: Օրիգինալ փաստերը անվերջ պտտվում են այս վայրի անվան շուրջ՝ չնայած, որ չկա մեկ ընդհանուր հասկացողություն: Մարդկային մի զանգված քաղաքն ընկալում է պատմական Կ.Պոլիս իմաստով, իսկ առևտրականների համար, այդ թվում՝ հայ, դա պարզապես հաշվարկների կենտրոն է ու եկամտի աղբյուր: Իրականում Ստամբուլը խառնարան է: Պատմության, մշակույթների, լեզուների, ազգությունների, այնտեղ զբոսաշրջությունը, երթևեկությունը և առևտուրը երբևէ չեն կանգնում...

Մտադիր եմ խուսափել պաշտոնական տեղեկատվությունից, պատմել այն, ինչ սեփական աչքերով տեսել եմ Ստամբուլում՝ վիրտուալ ձևով քաղաքին ծանոթանալուց ու դրա մասին որոշակի պատկերացում կազմելուց հետո: Եթե ամբողջացնեմ մեկ նախադասությամբ, պետք է ասեմ, որ կատարվեց մեծագույն երազանքներիցս մեկը:

Զգացողություն. Սեպտեմբերի 18-ն իմ առաջին առավոտն էր Թուրքիայում, որտեղ ոտք դնելուց առաջ ինքնաթիռից հասցրել էի տեսնել մութ գիշերին լուսավորված Ստամբուլը, Բոսֆորի կամրջի վարդագույն-մանուշակագույն փայլը և դեղին ճաճանչների միջև խավար հատվածը նկատելիս գլխի ընկել, որ թռչում եմ հենց Բոսֆորի նեղուցի վրայով... 

Էտրուրիայի առեղծվածները

Էտրուսկները մեծարվել են որպես փորձառու ճարտարագետներ, երկրագործներ, արհեստավորներ: Պատմության մեջ նրանք առաջինն էին բնական տարածքներում փոփոխություններ անելու մեջ՝ ճահիճների չորացում, արհեստական ոռոգման կազմակերպում և այլն: Արվեստի գործերից հռչակավոր էր Արեցցոյի Քիմերայի բրոնզե քանդակը, որն ուներ առյուծի գլուխ, օձանման պոչ և այծի իրան:

Էտրուսկները գործածում էին գրության ձև, որի դեպքում առաջին տողը գրվում է ձախից աջ, երկրորդը՝ աջից ձախ, երրորդը՝ նորից ձախից աջ և այդպես շարունակ: Փիլիսոփայական տեսանկյունից դա արտացոլում էր կյանքի զիգզագաձև բնույթը, մյուս կողմից նմանվում էր դաշտը հերկող ցուլի շարժմանը (այդպես է թարգմանվում այդ գրելաձևի անվանումը՝ «բուստրոֆեդոն») և կապվում երկրագործության պաշտամունքի հետ: